Het lectoraat Sociale Innovatie richt zich op het optimaal benutten van de verschillen tussen alle medewerkers in een bedrijf. ‘Met als doel te komen tot betere prestaties, meer werkplezier en het optimaal en duurzaam gebruiken van al het menselijk kapitaal dat beschikbaar is’, zo omschrijft het lectoraat het zelf.

Uitstroom uit de techniek

Lector van Sociale Innovatie Sjiera de Vries en toenmalig onderzoeker Inge Strijker zagen de grote vraag naar technisch personeel en het tekort aan vakmensen dat daartegenover stond. Daar kwam bij dat een deel van de technische medewerkers naar verloop van tijd zijn/haar heil elders zocht. “Bij vrouwen was die uitstroom relatief gezien nog sterker”, legt Strijker uit. “Daar was iets bijzonders aan de hand. Een jaar of zes geleden besloten we dat te gaan onderzoeken.”

Job fit

Dat onderzoek maakte duidelijk dat technische vakvrouwen - vaak werkzaam in de ICT - het gevoel hadden er niet bij te horen. “In Nederland is de situatie nog steeds dat vrouwen onbewust als minder capabel worden gezien”, legt Strijker uit. “Daarom worden ze niet altijd als volwaardig behandeld. Ook is het lastig om deeltijd in de techniek te werken. Alles bij elkaar hadden zij het gevoel dat de ‘job fit’ er niet altijd was.”

Omslagpunt

Het gevoel er niet bij te horen, werd versterkt doordat vrouwen flink in de minderheid zijn in de techniek. “Het omslagpunt ligt bij 30 procent, waar dat nu nog 10 procent is”, vertelt de docente HBO-ICT, tevens schrijfster van kinderboek ‘De Programmeerbende’. “Bij dat percentage begint het prettiger te voelen. Het heeft vaak te maken met de cultuur in een bedrijf. Onbewust vindt een uitsluiting plaats. Bijvoorbeeld mannen die een vrouw niet aankijken tijdens een vergadering en ze minder op waarde schatten. Het gevolg is dat vrouwen zich extra willen bewijzen, extra willen presteren. En als dat dan niet lukt, voelt dat als falen. Wat weer ten koste gaat van het professioneel zelfvertrouwen.”

Vervolgonderzoek

Met al deze kennis voerde Strijker samen met een onderzoekersgroep een vervolgonderzoek uit, gefinancierd door TechYourFuture. De hoofdvraag: wat kunnen we doen om dit tegen te gaan? “Bij opleidingen keken we hoe we vrouwen zo kunnen voorbereiden dat ze sterker en zelfbewuster het werkveld ingaan”, vertelt Strijker. “Tegelijkertijd moeten mannen zich bewust worden dat dit onderwerp speelt in bedrijven en bedenken hoe ze dit kunnen voorkomen.”

Bedrijven werden bijvoorbeeld aangespoord om genderneutraal promotiemateriaal te ontwikkelen. “Bijvoorbeeld flyers waar naast mannen ook vrouwen op staan”, aldus Strijker. “Ook een objectievere wervingselectie speelt een rol. Belangrijk is dat bij een selectiegesprek altijd een vrouw aanwezig is. Zij let op andere dingen dan mannen. Daarnaast maakten we een checklist voor leidinggevenden. Hoe kom je erachter dat vrouwen het niet naar hun zin hebben op de werkvloer? En hoe moet je vervolgens handelen? Met de onderzoeksgroep hebben we een toolbox ontwikkeld waarin al deze tools/interventies beschreven staan.”

Helft van de arbeidsmarkt

Al deze punten moeten bijdragen aan het beeld dat techniek niet alleen voor mannen is. Het werven én behouden van vrouwen in de techniek is namelijk van groot belang, benadrukt Strijker. “Het gaat om de helft van de arbeidsmarkt die je anders mist. Ook vanuit een sociologisch oogpunt is het belangrijk. Techniek is namelijk gemaakt voor de hele maatschappij. Alles wordt bepaald door techniek. Met alleen mannen stuurt de ontwikkeling in een bepaalde richting. Als je dat met de héle maatschappij doet, wordt die ontwikkeling inclusiever. Tot slot is er het psychologische aspect: het is niet eerlijk dat een groep medewerkers niet onder dezelfde voorwaarden kan werken als de rest.”

Wat is volgens Strijker het droomscenario? “Dat meer vrouwen zich thuis voelen in de techniek. En het aandeel vrouwen groter wordt. 30 procent zou een mooie eerste stap zijn.”