Tijmen Schipper is associate lector Leven Lang Ontwikkelen (LLO) op Windesheim en één van de schrijvers van dit rapport. Samen met Robert-Jan de Vries van de technische branches en O&O-fondsen was hij betrokken bij het traject tot hybride techniekopleider. Een uniek en inmiddels landelijk groot geworden traject, waarvan het initiatief bij Wij Techniek lag. “Het ontstond zes jaar geleden in onze regio”, legt De Vries uit. “Sindsdien zijn bijna 75 hybride techniekprofessionals opgeleid en formeel gediplomeerd in Oost-Nederland. Opleidingsmanager Marinus Roijakkers liet mij onlangs nog weten dat 10 opgeleide hybride techniekprofessionals zich nu permanent verbinden aan Deltion in Zwolle.”

Verouderde materialen

Zo kreeg en krijgt het hybride docentschap steeds meer vorm in onze regio. Maar met name het onderwijs was met dit onderwerp bezig, merkten de onderzoekers. “Onderwijsinstellingen zagen het als een goede kans om innovaties sneller in de klas te krijgen”, vertelt Schipper. “Zij werkten namelijk nog geregeld met materialen die in de praktijk al niet meer werden gebruikt. Hybride professionals brengen kennis en ervaring naar de klas. We hadden alleen niet scherp voor ogen hoe de technische bedrijven naar hybride professionals keken. Wat is de meerwaarde en hoe kunnen zij dat verder optimaliseren?”

TechYourFuture

Het door TechYourFuture gesubsidieerde onderzoek startte in oktober 2020. De onderzoekers interviewden 29 hybride professionals en (hun) leidinggevenden, in het onderwijs en technisch bedrijfsleven. Daarnaast belegden ze twee netwerkbijenkomsten met een brede groep geïnteresseerden en belanghebbenden. De uitkomst? De hybride professional heeft zeker meerwaarde, vindt zowel het onderwijs als het bedrijfsleven. Maar deze zogeheten ‘boundary crosser’ loopt in de dagelijkse praktijk ook tegen knelpunten aan.

Knelpunten

Het onderzoek beschrijft een aantal van deze aandachtspunten. De eerste is dat hybride professionals in beide beroepsvelden niet fulltime aanwezig zijn. Daardoor zijn ze beperkt beschikbaar en krijgen niet alles mee wat speelt. Ook ervaren zij hoge werkdruk onder meer door een verschil in dynamiek tussen het onderwijs en bedrijfsleven. De opleiding (tot een formele bevoegdheid) die de hybride professional volgt, is verder onvoldoende afgestemd op zijn/haar leerbehoeften, mogelijkheden en rol als grensbeslechter. En tot slot is het verschil in salaris tussen het onderwijs en het bedrijf in sommige gevallen (te) groot. Daardoor stelt hij/zij de gedeeltelijke stap naar het onderwijs vaak uit of af.

Verrast door bedrijfsleven

Daarnaast waren de onderzoekers verrast over hoe het bedrijfsleven naar hybride professionals kijkt. Schipper “We hadden wel verwacht dat ze het, vanuit een maatschappelijk oogpunt, een belangrijke bijdrage zouden vinden voor de onderwijskwaliteit. Maar bedrijven ervaren zelf óók voordelen wanneer ze een hybride professional in huis hebben. Zoals de extra kennis en communicatieve en didactische vaardigheden die deze meeneemt uit het onderwijs. Ook geven bedrijven aan dat hybride professionals nieuw personeel aantrekken, omdat zij veel contact hebben met studenten. Zij lopen vervolgens stage bij het bedrijf en krijgen dan geregeld een contract aangeboden.”

Voordelen voor bedrijven

Met de inzichten uit het onderzoek kunnen de kernpartners in de techniek nu aan de slag. De belangrijkste aanbeveling is dat bedrijven en kennisinstellingen samenwerken om ‘de potentie van hybride professionals beter en duurzamer te benutten’. Dat kan onder meer door HRM-beleid in bedrijven en scholen beter af te stemmen op deze groep en maatwerkgerichte opleidingstrajecten te ontwikkelen. Een andere call to action is om ‘techniek aantrekkelijker te maken, de kwaliteit van het techniekonderwijs een impuls te geven en de vakkundigheid van technisch personeel en technische docenten te versterken’.

Een derde van docententeam

De Vries en Schipper hopen dat dit onderzoek verder wordt uitgewerkt in een vervolgonderzoek, waarin gewerkt wordt aan praktische toepassingen en instrumenten. Met uiteindelijke doel natuurlijk: meer hybride professionals. Met als logisch gevolg: meer docenten én technische vakmensen.

“Het hybride docentschap is niet iets dat iedereen zo maar kan”, aldus Schipper. “Het zou mooi zijn als een groter deel van het docententeam in het onderwijs een hybride professional is. Hoe groot dat deel precies moet zijn om de meest gunstige effecten te sorteren voor de onderwijsorganisatie, moet nader uitgezocht worden. En als je het over een klein MKB-bedrijf hebt, kan 1 hybride professional al een belangrijke rol spelen in het aantrekken van nieuwe medewerkers en het (bij)scholen van nieuw en zittend personeel.”

Techniekpact Zwolle

Techniekpact Zwolle laat zien welke initiatieven spelen in onze techniekregio. Ook werken we samen met partijen als TechYourFuture, de O&O-fondsen en Windesheim. Samen zetten we ons in voor de programmalijnen ‘Kiezen, leren, werken en innoveren in de techniek’. Meer weten over deze programmalijnen? Kijk op onze site.